Năm 2022, HĐND tỉnh Lào Cai giao chỉ tiêu thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh là 10.000 tỷ đồng, UBND tỉnh phấn đấu thu ngân sách nhà nước đạt 11.000 tỷ đồng. Đến tháng 9/2022 cơ bản thu ngân sách trên địa bàn đạt tiến độ và tăng trên 14% so với cùng kỳ năm trước. Các khoản thu nội địa tiếp tục có sự tăng trưởng, cao hơn so với cùng kỳ; trong đó thuế, phí và thu khác cao hơn so với cùng kỳ 15%, thu tiền sử dụng đất tăng trên 34% so với cùng kỳ. Đến tháng 9/2022, theo số liệu thống kê, báo cáo cho thấy, tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt 6.576 tỷ đồng, bằng 88,5% dự toán Trung ương giao, bằng 65,8% dự toán HĐND tỉnh giao, bằng 114,8% cùng kỳ năm trước, cụ thể: Thu nội địa đạt 5.390 tỷ đồng, bằng 91,5% dự toán Trung ương giao, bằng 65,7% dự toán HĐND tỉnh giao, bằng 116,4% cùng kỳ năm trước, gồm: Thu từ thuế, phí và thu khác đạt 3.925 tỷ đồng, bằng 83,7% dự toán Trung ương giao, bằng 68,9% dự toán điều chỉnh, bằng 111,1% so với cùng kỳ năm trước; Thu từ tiền sử dụng đất đạt 1.465 tỷ đồng, bằng 122,1% dự toán Trung ương giao, bằng 58,6% dự toán HĐND tỉnh giao, bằng 133,6% so với cùng kỳ năm trước; Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 1.185 tỷ đồng, bằng 77% dự toán Trung ương giao, bằng 65,9% dự toán HĐND tỉnh giao, bằng 107,9% so với cùng kỳ năm trước.

Công tác thu ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2022 gặp nhiều khó khăn do một số nguyên nhân như: (1) Tình hình dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn tỉnh Lào Cai cơ bản đã được kiểm soát, tuy nhiên nhiều doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn vẫn đang gặp khó khăn về mặt tài chính, vốn sản xuất kinh doanh, thị trường tiêu thụ một số sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp còn yếu. Thời gian qua, giá nhiều mặt hàng nguyên liệu, vật tư chiến lược chịu áp lực lớn từ tình trạng phục hồi không đồng đều và thiếu bền vững của kinh tế thế giới, nhất là một số nền kinh tế lớn và đối tác chính của Việt Nam như Mỹ, EU, Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát cao do việc đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu hụt năng lượng dẫn đến ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Hoạt động thương mại biên giới tiếp tục bị ảnh hưởng lớn bởi chính sách biên mậu của Trung Quốc; giao thông kết nối chưa đồng bộ; một số dự án lớn chậm tiến độ, giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt như kỳ vọng. Dịch vụ và kết cấu hạ tầng phục vụ cho du lịch chưa đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, một số lĩnh vực thu trước đây là thế mạnh của tỉnh nhưng đến nay gặp nhiều khó khăn và dự báo tiếp tục gặp nhiều thách thức trong thời gian tới; (2) Doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn tỉnh chủ yếu là doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ nên khó khăn về vốn, thị trường, sức cạnh tranh thấp. Tiến độ triển khai thực hiện một số dự án trên địa bàn tỉnh còn bị chậm tiến độ; một số doanh nghiệp như doanh nghiệp thủy điện mặc dù có dự án đầu tư trên Lào Cai nhưng không trực tiếp khai thuế trên địa bàn tỉnh Lào Cai mà kê khai tại địa bàn có trụ sở chính, hoặc doanh nghiệp xuất nhập khẩu có sản phẩm xuất khẩu đang thực hiện khai báo thủ tục hải quan ngoài địa bàn tỉnh, dẫn đến phân tán nguồn thu của tỉnh. Ngoài ra, còn giảm thu do ảnh hưởng tác động của kinh tế biên mậu không ổn định, hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh bị đình trệ do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Bên cạnh đó, do ảnh hưởng bởi giá xăng dầu, nguyên vật liệu đầu vào tăng cao dẫn đến chi phí sản xuất của các dự án tăng làm số đóng góp thu NSNN thấp.

Để đảm bảo thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt mục tiêu kế hoạch đề ra, tỉnh Lào Cai cần tập trung chỉ đạo làm tốt một số giải pháp như sau:

Một là, tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy mạnh tăng thu ngân sách nhà nước; rà soát, đánh giá hiện trạng về các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu trên địa bàn tỉnh hiện nay; trên cơ sở đó đề xuất giải pháp trước mắt và lâu dài để đẩy mạnh thu từ hoạt động xuất nhập khẩu;

Hai là, cần tăng cường quản lý thu, chống thất thu, buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế, xử lý nợ đọng thuế; thường xuyên rà soát, nắm chắc các nguồn thu, đối tượng thu nộp ngân sách trên địa bàn quản lý; phân tích đánh giá cụ thể nguyên nhân giảm nguồn thu theo từng địa bàn, từng lĩnh vực thu để có giải pháp thích hợp, đặc biệt là các khoản thu vãng lai trên địa bàn; định kỳ hàng tháng công khai trên truyền thông danh sách và số tiền các doanh nghiệp nợ thuế;

Ba là, cần đẩy nhanh tiến độ rà soát tổng thể, xác định khả năng khai thác từng vị trí đất để đẩy nhanh tiến độ thực hiện đấu giá thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đảm bảo kế hoạch năm 2022;

Bốn là, cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản nhà nước ở các ngành, các cấp, các đơn vị trong tỉnh đảm bảo chi tiêu tiết kiệm, hiệu quả, chống lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước; thanh tra thực hiện chế độ công khai tài chính, tài sản và ngân sách; tăng cường đôn đốc xử lý sau thanh tra, giải quyết dứt điểm các kết luận, kiến nghị còn tồn đọng kéo dài.

Năm là, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cơ chế hoạt động tự chủ của cơ quan hành chính và của đơn vị sự nghiệp công lập trong từng lĩnh vực gắn với thúc đẩy lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công đã đề ra; thực hiện lộ trình chuyển đơn vị sự nghiệp thành công ty cổ phần theo kế hoạch được phê duyệt; hoàn thành việc xây dựng quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập cung ứng dịch vụ sự nghiệp công; đẩy mạnh giao quyền tự chủ về tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc các huyện, thị xã, thành phố;

Sáu là, cần nghiên cứu, có văn bản hướng dẫn theo quy định của pháp luật đối với việc xử lý tài sản gắn liền trên đất khi sắp xếp, khai thác, xử lý các tài sản là Trụ sở cũ của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, để thống nhất tổ chức thực hiện trên địa bàn tỉnh;

Bảy là, cần tạo mọi điều kiện để phát triển các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, nhất là khu vực doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, kinh tế hợp tác, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đảm bảo cạnh tranh bình đẳng, hỗ trợ thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm, dịch vụ thông qua phát triển các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa;

Tám là, đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, đặc biệt là công tác cải cách thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong hoạt động của cơ quan; triển khai thực hiện cơ chế một cửa trong giải quyết các thủ tục hành chính tại cơ quan, đơn vị đảm bảo kịp thời, hiệu quả.

Minh Kiên