Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai cho rằng, việc sửa đổi luật cần xem xét về tổng thể, đánh giá toàn diện những tồn tại, hạn chế để khắc phục các vướng mắc, khó khăn trong thực hiện đầu tư công, nhằm phát huy tối đa hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, nhất trí về phạm vi sửa đổi luật và đồng tình quan điểm pho phép nâng quy mô vốn đầu tư công dự án quan trọng quốc gia lên 30.000 tỷ. Như vậy, dự thảo luật đề xuất tăng về mức vốn dự án quan trọng quốc gia tăng 3 lần (từ 10.000 tỷ đồng lên 30.000 tỷ đồng) so với quy định tại Luật Đầu tư công năm 2014, do các yếu tố trượt giá, tiến độ triển khai các dự án thời gian qua. Có thể so sánh, từ năm 2013 đến nay, quy mô GDP của Việt Nam đã tăng 2,22 lần, tốc độ trượt giá bình quân khoảng 2,58/%/ năm. Cần điều chỉnh tăng quy mô vốn đầu tư công dự án quan trọng quốc gia như trên là phù hợp với thực tiễn vận động của nền kinh tế.

Về việc phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho UBND cùng cấp đối với dự án nhóm B, nhóm C: Việc điều chỉnh này là phù hợp với pháp luật và yêu cầu thực tiễn đặt ra do Luật Đầu tư công hiện nay đã cho phép HĐND giao UBND cùng cấp quyết định chủ trương dự án nhóm B, nhóm C trong trường hợp cần thiết. Từ năm 2021 đến nay, đã có 43 địa phương được HĐND phân cấp UBND quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C. Thực tế cho thấy sau khi thực hiện phân cấp đã rút ngắn thời gian hoàn thiện thủ tục đầu tư, thời gian thực hiện dự án, tỉnh Lào Cai nằm trong 43 địa phương được HĐND tỉnh phân cấp UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết giao UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư một số dự án theo quy định của Luật Đầu tư công năm 2019, trong đó quy định: “Trong thời gian giữa 02 kỳ họp, HĐND tỉnh giao UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án cần thiết, thuộc quy mô nhóm C theo quy định của Luật Đầu tư công: Qua gần 05 triển khai thực hiện việc phân cấp và việc UBND tỉnh không phải trình HĐND tỉnh quyết định chủ trương quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án cần thiết, thuộc quy mô nhóm C theo quy định của Luật Đầu tư công đã rút ngắn thời gian hoàn thiện thủ tục đầu tư, thời gian thực hiện dự án, tiết kiệm chi phí.

Đối với việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, Luật Đầu tư công hiện hành quy định cho phép tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với dự án nhóm A… Theo báo cáo của Chính phủ, chính sách này đã tác động tích cực, tạo sự linh hoạt cho cấp quyết định chủ trương đầu tư.  Đối với các tỉnh thành phố còn lại, qua quá trình triển khai thực hiện thấy rằng lần sửa đổi này rất cần quy định cho phép tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập và xem xét đây là hoạt động chuẩn bị đầu tư hoặc chuẩn bị thực hiện dự án, để phù hợp với Điều 134 của Luật Xây dựng. Vì thực tế hiện nay công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng là một trong những nguyên nhân tác động tới tiến độ thực hiện dự án, chậm giải ngân vốn khi chưa có sẵn mặt bằng sạch. Do đó, cần điều chỉnh quy định của Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công theo hướng tách riêng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với tất cả các dự án.

Quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ giao một UBND cấp tỉnh là cơ quan chủ quản thực hiện dự án trên địa bàn từ 02 đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên. Chính sách này đã được Quốc hội cho phép áp dụng tại Nghị quyết số 43/2022/QH15, số 106/2023/QH15 đối với một số dự án cụ thể; mở rộng phạm vi áp dụng đối với Thành phố Hồ Chí Minh tại Nghị quyết số 98/2023/QH15 và Thành phố Hà Nội tại Luật Thủ đô năm 2024. Từ thực tế tại địa phương, tỉnh Lào Cai có dự án Hầm đường bộ qua đèo Hoàng Liên kết nối thị xã Sa Pa tỉnh Lào Cai với huyện Tam Đường tỉnh Lai Châu do UBND tỉnh Lào Cai làm cơ quan chủ quản. Tỉnh Lào Cai phối hợp thực hiện, HĐND tỉnh Lào Cai đã ban hành Nghị quyết số 17/NQ-HĐND ngày 29/3/2024 thống nhất sử dụng ngân sách Lào Cai để thực hiện dự án). Qua quá trình triển khai thực hiện, việc đề xuất quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ giao một Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh là cơ quan chủ quản thực hiện dự án trên địa bàn từ 02 đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên là phù hợp với điều kiện thực tế và chủ trương đẩy mạnh phân cấp phân quyền theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Trung ương chỉ đạo, Chính phủ kiến tạo và thực hiện, Quốc hội hoàn thiện thể chế và giám sát…

Việc sửa đổi Luật Đầu tư công lần này được Quốc hội bàn thảo kỹ lưỡng, nếu đáp ứng các điều kiện sẽ được thông qua tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư công trong thời gian qua.

Hữu Vinh

Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh