Bàn về giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri
Tiếp xúc cử tri là hoạt động quan trọng của HĐND, trách nhiệm tiếp xúc cử tri của đại biểu HĐND được quy định tại Điều 94 Luật Tổ chức chính quyền địa phương; về giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri được quy định tại Điều 66 và Điều 74 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Xác định rõ tầm quan trọng của việc tiếp xúc cử tri (TXCT) và giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, ngày 18 tháng 3 năm 2022, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức Hội nghị trao đổi hoạt động HĐND hai cấp tỉnh, huyện lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2021-2026 với chủ đề “Kinh nghiệm, giải pháp nâng cao chất lượng công tác giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri; giám sát việc giải quyết kiếu nại tố cáo của công dân”. Do khuôn khổ bài viết tôi xin cùng trao đổ một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri.
Thực hiện Quy chế phối hợp giữa HĐND và UBMTTQ, trước và sau mỗi Kỳ họp HĐND các Tổ đại biểu HĐND đã TXCT tại địa bàn ứng cử theo quy định, ngoài ra, một số nơi còn tổ chức TXCT chuyên đề, TXCT theo địa bàn cư trú, qua đó đã tiếp nhận, chuyển tải đến UBND tỉnh và các ngành chức năng, địa phương nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri phản ánh về những khó khăn, bất cập về các cơ chế chính sách trong đời sống, kinh tế xã hội. Cùng với việc tổng hợp kiến nghị của cử tri thông qua việc TXCT, một số đại biểu dành thời gian khảo sát thực tế để làm căn cứ đề xuất cấp có thẩm quyền giải quyết, tháo gỡ khó khăn kịp thời. Điển hình như Tổ đại biểu HĐND tỉnh tại thành phố, sau hội nghị TXCT có ý kiến cử tri phản ánh nhiều lần chưa được giải quyết, hoặc còn nhiều vướng mắc, bất cập có thể xem xét lựa chọn, thực hiện khảo sát trực tiếp; sau khảo sát có báo cáo gửi Thường trực HĐND; UBND đề nghị chỉ đạo giải quyết kịp thời. Trên cơ sở các kiến nghị của cử tri và việc giải quyết trả lời của các cấp, các ngành, các địa phương. Thường trực HĐND đã chỉ đạo các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND thực hiện giám sát theo lĩnh vực được phân công theo quy định của pháp luật; qua giám sát đã đánh giá được hiệu quả việc giải quyết các kiến nghị cử tri của UBND tỉnh, các sở, ban, ngành cũng như UBND các huyện, thành phố, thị xã; những tồn tại, hạn chế; nguyên nhân của tồn tại, hạn chế; đồng thời, đề xuất giải pháp khắc phục. Thông qua giám sát, nhận thức, trách nhiệm của các đơn vị thuộc đối tượng giám sát được nâng lên, nhất là trong việc chỉ đạo, đôn đốc của UBND các cấp, sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị để việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri kịp thời, chất lượng và hiệu quả.

Cử tri huyện Bảo Yên kiến nghị
Quá trình tổ chức triển khai thực hiện giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri có nơi, có lúc thực hiện chưa đạt kết quả như mong muốn; còn một số tồn tại, khó khăn nhất định như: Sau mỗi đợt TXCT những đề xuất kiến nghị của cử tri đối với các cơ quan chức năng hàng năm là khá lớn (từ hàng chục, hàng trăm hoặc vài trăm kiến nghị), các kiến nghị này thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau được phản ảnh trong đời sống kinh tế xã hội trong khi năng lực của đại biểu chỉ ở một số lĩnh vực nhất định nên việc tiến hành giám sát tất cả kiến nghị, hay nên lựa chọn một số nội dung để giám sát cũng là vấn đề đang đặt ra được nhiều đại biểu băn khoăn. Trường hợp lựa chọn nội dung giám sát thì sẽ lựa chọn nội dung như thế nào cho phù hợp, chọn kiến nghị cử tri bức xúc, phản ánh nhiều lần, kiến nghị được cử tri nhiều nơi quan tâm, kiến nghị đang được các cơ quan chức năng trả lời chung chung, chưa rõ ràng hay kiến nghị chưa được giải quyết; nếu xác định được đúng, trúng nội dung giám sát thì chắc chắn sẽ nâng cao chất lượng, hiệu quả và đôn đốc việc giải quyết các kiến nghị kịp thời, đáp ứng mong muốn của cử tri. Sau khi lựa chọn được nội dung thì việc xác định hình thức giám sát như thế nào, giám sát gián tiếp qua báo cáo hay khảo sát, giám sát trực tiếp; nếu dành thời gian để khảo sát, giám sát trực tiếp là phương án tối ưu, nhưng khi giám sát, khảo sát trực tiếp có phát hiện để đề xuất giải quyết được các vấn đề hay không lại đòi hỏi nhiều kỹ năng, phương pháp, cách thức giám sát của Đại biểu. Bên cạnh đó, một số đơn vị thuộc đối tượng giám sát chưa thực hiện tốt việc cung cấp thông tin cho Đoàn giám sát, báo cáo kết quả giám sát chưa cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu; hệ thống cơ sở dữ liệu, số liệu thiếu, độ tin cậy thấp, nội dung chung chung nên khó khăn cho việc tổng hợp, đánh giá kết quả thực hiện và định hướng, đề xuất giải pháp khắc phục. Sau giám sát, việc xây dựng hoàn thiện báo cáo của Đoàn giám sát đã đánh giá được số lượng nhóm kiến nghị được giải quyết, nhóm kiến nghị đang giải quyết và nhóm kiến nghị chưa giải quyết theo từng lĩnh vực. Song vẫn còn tình trạng cơ quan, đơn vị, địa phương không xử lý hoặc có xử lý nhưng không kịp thời, không đầy đủ các kiến nghị của cử tri thì chưa có quy định về hình thức chế tài xử lý; vậy phải tiếp tục đôn đốc, nhắc nhở, giám sát sau giám sát hay đề nghị HĐND ban hành nghị quyết, cách thức ban hành Nghị quyết sau giám sát chuyên đề đây cũng là vấn đề đang được đặt ra.
Để trong thời gian tới, thực hiện hiệu quả hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri, theo tôi cần quan tâm thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau: Đề nghị Thường trực HĐND tỉnh tiếp tục xem xét một số đề xuất kiến nghị của Thường trực HĐND các huyện, thành phố, thị xã; của các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND như: Hướng dẫn cụ thể các bước để ban hành nghị quyết trường hợp cần thiết sau giám sát chuyên đề đối với việc giải quyết trả lời kiến nghị của cử tri; xem xét chế tài xử lý đối với cơ quan đơn vị không thực hiện đầy đủ hoặc chậm thực hiện các kiến nghị của cử tri để thống nhất trong triển khai, thực hiện đảm bảo hiệu quả. Đề nghị Thường trực HĐND các huyện, thành phố, thị xã; các ban HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tiếp tục chủ động nghiên cứu, triển khai thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri phù hợp thực tế tại địa phương, đúng quy định của pháp luật. Thực hiện nghiêm các quy định về giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị cử tri theo quy định tại Điều 94 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2019; Điều 66 và Điều 74 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015; các quy bđịnh của HĐND tỉnh; tiếp tục nâng cao chất lượng tổng hợp các kiến nghị của cử tri; theo dõi, đôn đốc, giám sát giải quyết kiến nghị của cử tri của các cơ quan, đơn vị; tăng cường tổ chức TXCT chuyên đề hoặc TXCT tại thôn, tổ dân phố đối với nơi có ý nhiều kiến nổi cộm, kiến nghị chưa giải quyết dứt điểm và tiếp tục tổ chức giám sát, khảo sát trực tiếp; thực hiện tốt khâu lựa chọn nội dung giám sát, chú trọng các kiến nghị phức tạp, kéo dài liên quan nhiều cấp, nhiều ngành chưa được giải quyết hoặc đã giải quyết nhưng chưa được cử tri đồng thuận tổ chức giám sát. Qua giám sát đánh giá kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế; xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị trong việc chậm giải quyết hoặc không giải quyết. Đề xuất Thường trực HĐND có văn bản yêu cầu báo cáo, giải trình, chất vấn hoặc ban hành Nghị quyết sau giám sát đối với các kiến nghị nhiều lần, kéo dài chưa thực hiện gây bức xúc trong Nhân dân. Bên cạnh đó, đề nghị Sở ngành chức năng xem xét, nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh đưa kết quả việc giải quyết trả lời kiến nghị của cử tri vào nội dung tiêu chí đánh giá hoàn thành nhiệm vụ hàng năm đối với các cơ quan, đơn vị liên quan.
Lưu Thị Hiên
Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh