Phát biểu tại tổ thảo luận, đại biểu Sùng A Lềnh cho rằng, việc sửa đổi đồng bộ các đạo luật này là cần thiết nhằm hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và tăng cường khả năng phòng thủ quốc gia trong tình hình mới.

Đại biểu Sùng A Lềnh phát biểu tại Tổ thảo luận

Đề xuất tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản lý nghĩa vụ quân sự: Góp ý vào dự thảo Luật Nghĩa vụ quân sự, đại biểu đánh giá cao việc luật đã cho phép công dân đăng ký nghĩa vụ quân sự trực tuyến. Để quy định này khả thi trên thực tế, đề nghị cần bổ sung cơ chế đảm bảo hạ tầng công nghệ và bảo mật thông tin cá nhân theo đúng quy định của Luật An ninh mạng. Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị xây dựng hệ thống đăng ký trực tuyến thống nhất toàn quốc, có độ tin cậy cao và dễ sử dụng. Đặc biệt, cần có kế hoạch hỗ trợ kỹ thuật và tập huấn cho cán bộ cấp xã – nơi trực tiếp triển khai – nhất là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và hải đảo, nơi điều kiện tiếp cận công nghệ còn hạn chế.

Kiến nghị bổ sung chính sách hỗ trợ lực lượng dân quân tự vệ và phòng không Nhân dân: Đại biểu khẳng định, lực lượng dân quân tự vệ và phòng không Nhân dân là lực lượng nòng cốt tại cơ sở, tham gia nhiều nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, trong môi trường làm việc gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, cần bổ sung chính sách bảo hiểm y tế và bảo hiểm tai nạn lao động khi lực lượng này tham gia huấn luyện, diễn tập hoặc xử lý các sự cố thiên tai, môi trường. Đồng thời, đại biểu cũng đề xuất hỗ trợ kinh phí đào tạo kỹ năng, trang bị bảo hộ cần thiết, đặc biệt tại các địa bàn trọng điểm quốc phòng. Trong trường hợp cán bộ, chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ dài ngày ảnh hưởng đến nguồn lao động trong gia đình, cần có mức hỗ trợ cụ thể nhằm giảm bớt khó khăn kinh tế và động viên tinh thần.

Tăng cường nguồn lực và cơ chế phối hợp trong phòng thủ dân sự cấp xã: Đối với Luật Phòng thủ dân sự, đại biểu đánh giá cao việc dự thảo đã quy định rõ vai trò của Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc tổ chức lực lượng xung kích và chỉ huy ứng phó tại chỗ trước các tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng các quy định hiện hành mới chỉ giao nhiệm vụ, chưa cụ thể hóa cơ chế bảo đảm nguồn lực thực hiện. Trên thực tế, lực lượng xung kích ở cơ sở đa số kiêm nhiệm, thiếu trang thiết bị, kỹ năng và chưa được đào tạo bài bản. Trong khi đó, việc phối hợp với các lực lượng cấp trên trong xử lý sự cố còn có những khó khăn nhất định, dễ dẫn đến chậm trễ và kém hiệu quả. Từ thực tiễn này, đại biểu đề nghị quy định rõ cơ chế hỗ trợ ngân sách, trang thiết bị và kinh phí đào tạo cho cấp xã; đồng thời, bổ sung quy định về phối hợp giữa chính quyền xã với các lực lượng chuyên trách như quân đội, công an, y tế khi xảy ra tình huống phòng thủ dân sự cấp độ 1. Cùng với đó, nên tổ chức diễn tập định kỳ tại cấp xã với sự tham gia của lực lượng chức năng và người dân để nâng cao kỹ năng, khả năng điều phối và sự phối hợp hiệu quả tại chỗ…

Đối với Đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2025. Đây là chủ trương đúng đắn, có tầm chiến lược lâu dài, góp phần cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận của Trung ương về tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

Bảo đảm rõ ràng địa giới và quy hoạch trung tâm hành chính mới: Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ tạo điều kiện giảm chi phí quản lý, giảm gánh nặng ngân sách, đồng thời tập trung nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân. Thực tế hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện, đặc biệt là về phân định địa giới hành chính và quy hoạch trung tâm hành chính mới. Đề nghị Bộ Nội vụ sớm tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo xử lý dứt điểm các khu vực chưa rõ ràng về địa giới hành chính giữa các tỉnh, nhằm đảm bảo điều kiện thuận lợi cho quản lý nhà nước, thu hút đầu tư, bảo vệ tài nguyên và phòng chống thiên tai; cần rà soát lại quy hoạch tổng thể sau khi sáp nhập để đảm bảo tính đồng bộ, tiết kiệm nguồn lực và định hướng phát triển bền vững, tránh tình trạng quy hoạch xây dựng tràn lan, thiếu đồng bộ, gây lãng phí nguồn lực của Nhà nước và Nhân dân

Chủ động sắp xếp nhân sự và hoàn thiện quy định pháp lý về tổ chức bộ máy: Về tổ chức bộ máy sau sáp nhập, cần phải có hướng dẫn rõ ràng về bố trí nhân sự đối với các chức danh dôi dư như Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh. Đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, giao các địa phương chủ động xây dựng phương án sắp xếp, bố trí số nhân sự này vào các vị trí công tác hợp lý, gắn với công tác chuẩn bị nhân sự cho Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ tới. Đặc biệt, đại biểu chỉ ra vướng mắc trong bố trí các chức danh Trưởng Ban, Phó trưởng Ban chuyên trách của HĐND cấp xã sau sáp nhập. Hiện nay, theo quy định, các chức danh này bắt buộc phải là đại biểu HĐND, trong khi nhiều đại biểu tại cơ sở xã cũ chưa đáp ứng được yêu cầu về trình độ, kỹ năng. Ngược lại, một số cán bộ có năng lực, trình độ, đang giữ các chức vụ lãnh đạo cấp phòng hoặc tương đương của cấp huyện, cấp tỉnh khi kết thúc hoạt động của cấp huyện phải điều chuyển về công tác tại cấp xã là những cán bộ có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, có năng lực, kinh nghiệm công tác lại không phải là đại biểu HĐND nên không thể bố trí vào các chức danh nêu trên, gây khó khăn trong việc sắp xếp, bố trí nhân sự. Kiến nghị Trung ương cần nghiên cứu, bổ sung quy định theo hướng trong trường hợp thật sự cần thiết và bảo đảm yêu cầu công tác cán bộ, có thể cho phép Trưởng Ban, Phó trưởng Ban chuyên trách HĐND cấp xã không nhất thiết phải là đại biểu HĐND. Quy định này sẽ tạo điều kiện để sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở.

Chính sách đặc thù để đảm bảo công bằng, an sinh sau sáp nhập: Cần ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho cán bộ, công chức và người dân tại các địa phương sau sáp nhập. Các trường hợp như xã đạt chuẩn nông thôn mới sáp nhập với xã chưa đạt, hay các xã sáp nhập có mức phụ cấp khu vực khác nhau, hay nhập các xã Vùng I, II, III, hoặc sáp nhập xã với phường, thị trấn... đều đang gây ra sự thiếu thống nhất và có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền lợi người dân. Đề nghị Bộ Nội vụ sớm tham mưu để Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn thống nhất về chế độ, chính sách sau sáp nhập, từ đó tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho các địa phương trong quá trình thực hiện, góp phần ổn định xã hội và phát huy hiệu quả của chủ trương sáp nhập…

Đào Lê Huy