Là tỉnh miền núi biên giới Tây bắc của Tổ quốc, Lào Cai có địa hình phức tạo, chia cắt mạnh nên khó khăn cho phát triển kinh tế xã hội. Số hộ nghèo, hộ cận nghèo chiếm tỉ lệ cao, tập trung chủ yếu vùng nông thôn miền núi, trong đó cơ bản là đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 358 cơ sở khám chữa bệnh; trong đó, có 172 cơ sở khám chữa bệnh BHYT, gồm: 167 cơ sở công lập và 5 cơ sở y tế tư nhân. Các cơ sở y tế đã được đầu tư trang thiết bị, triển khai nhiều dịch vụ kỹ thuật mới, khó trước đây chưa thực hiện để người bệnh không phải chuyển lên tuyến trên. Tổng số nhân lực y tế toàn tỉnh, bao gồm cả nhân lực y tế tư nhân và hợp đồng trong ngành y tế, đạt 14,05 bác sỹ/vạn dân. Mạng lưới y tế được bao phủ khắp từ tuyến tỉnh đến tuyến xã. Việc liên thông BHYT đã tạo điều kiện thuận lợi rất lớn cho người dân. Số người tham gia BHYT đạt 96,1% kế hoạch giao, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 96,4%. Số lượt khám chữa bệnh BHYT tăng qua các năm. Tuy nhiên năm qua, tỉ lệ người tham gia BHYT trên địa bàn toàn tỉnh chưa đạt chỉ tiêu HĐND tỉnh giao. Nguyên nhân chủ yếu là người dân không còn được hỗ trợ tham gia BHYT và có tư tưởng ỷ lại chính sách của Nhà nước và tâm lý khi ốm mới mua thẻ BHYT; Số học sinh, sinh viên chưa tham gia BHYT, tập chung chủ yếu tại các xã miền núi hoàn thành NTM trở thành xã vùng 1, trong khi gia đình điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn; thủ tục hành chính trong việc khám chữa bệnh, thanh toán BHYT còn chưa thật sự thuận lợi.

Đoàn giám sát chuyên đề của Ban VH - XH HĐND tỉnh làm việc tại cơ quan BHXH tỉnh

Xác định được những nguyên nhân trên, ngành BHXH tỉnh phối hợp với ngành y tế có nhiều giải pháp tháo gỡ. Trước hết là khâu thủ tục hành chính. Thẻ BHYT được tích hợp qua ứng dụng Định danh điện tử quốc gia (VNeID). Người dân chỉ cần mang căn cước công dân gắn chíp đến cơ sở y tế là khám chữa bệnh bằng BHYT, do thẻ BHYT đã được tích hợp và liên thông trong ứng dụng VNeID. Đẩy mạnh triển khai ứng dụng BHXH số trên ứng dụng VssID... đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp khi tham gia và thụ hưởng chính sách BHYT... theo đúng quy định và tiến độ của Chính phủ. Hiện nay, có 172/172 cơ sở khám chữa bệnh BHYT thực hiện tra cứu thông tin thẻ BHYT bằng căn cước công dân với 663.939 lượt tra cứu thành công. Ứng dụng VssID (BHXH số) đã có 162.402 người cài đặt, sử dụng. Công tác cải cách thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý và khám chữa bệnh BHYT ngày càng được cải tiến, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác khám chữa bệnh.

Chất lượng khám chữa bệnh BHYT ngày càng được nâng cao. Từ năm 2023 các bệnh viện tuyến tỉnh đã ký kết hợp tác với hầu hết các bệnh viện tuyến trung ương. Tỷ lệ các dịch vụ chuyên môn kỹ thuật theo phân tuyến của Bộ Y tế ngày càng cao: tuyến xã đạt 53%; tuyến huyện đạt 40,3%, dự kiến đến hết 2025 danh mục chuyên môn kỹ thuật của các bệnh viện tuyến huyện đạt 60% đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra, tuyến tỉnh đạt 60%. Tỷ lệ bệnh nhân chuyển tuyến trên từ 4,76% năm 2023 giảm xuống còn 4,2% trong năm 2024. Nhiều kỹ thuật mới, kỹ thuật hiện đại đã được triển khai hiệu quả góp phần cứu sống nhiều bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo. Công tác khám chữa bệnh BHYT tại tuyến xã và y tế tư nhân đã tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia BHYT trong việc tiếp cận, lựa chọn cơ sở khám chữa bệnh ban đầu phù hợp. Người tham gia BHYT được hưởng quyền lợi khá đầy đủ, góp phần củng cố và phát triển mạng lưới y tế cơ sở, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ tại tuyến y tế cơ sở, đáp ứng và tạo được sự hài lòng của người bệnh về nhu cầu chăm sóc sức khỏe. Đồng thời góp phần giảm áp lực khám chữa bệnh cho bệnh viện tuyến trên. Người bệnh được thực hiện quyền khám bệnh, chữa bệnh và sử dụng dịch vụ y tế phong phú, đa dạng bằng nhiều hình thức. Việc phê duyệt bổ sung nhiều danh mục kỹ thuật, giúp người bệnh được sử dụng nhiều dịch vụ kỹ thuật, giảm chuyển tuyến điều trị. Việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh BHYT đã thu hút số người dân tham gia BHYT tự nguyện.

Mặc dù tỉ lệ bao phủ BHYT của tỉnh đạt trên 94%, nhưng vẫn chưa đạt chỉ tiêu do HĐND tỉnh giao. Việc mua BHYT tự nguyện đối với các hộ mới thoát nghèo, các hộ trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt nông thôn mới còn nhiều khó khăn. Công tác truyền thông về BHYT tự nguyện chưa thực sự phong phú, chưa liên tục nên cũng phần nào hạn chế kết quả bao phủ BHYT của tỉnh. Các cơ sở khám chữa bệnh cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu; chưa có nhiều bác sĩ giỏi nên chưa thu hút được người bệnh. Tình trạng này đặt ra các vấn đề cho cơ quan BHXH và cơ quan quản lý nhà nước cũng như chính quyền địa phương trong phát triển tỉ lệ bao phủ BHYT toàn tỉnh. Bên cạnh đó, ngành bảo hiểm và ngành y tế cần có sự thống nhất trong thanh toán BHYT đối với việc điều trị nội trú và các dịch vụ y tế cho các cơ sở khám chữa bệnh và người dân. Có như vậy, việc khám chữa bệnh BHYT mới thực sự thu hút người bệnh, từ đó phát triển BHYT tự nguyện một cách bền vững trong Nhân dân.

Giải pháp quan trọng nhất để phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm y tế chính là nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và dịch vụ chăm sóc bệnh nhân. Đây vừa là nhiệm vụ, vừa là yêu cầu đặt ra đối với cả ngành y tế và ngành bảo hiểm. Đồng thời nó cũng đòi hỏi sự vào cuộc cả hệ thống chính trị với nhiều giải pháp tổng thể trong thực hiện nhiệm vụ bao phủ mạng lưới BHYT, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân.

Ngô Quyền

Phó trưởng Ban Văn hóa – Xã hội HĐND tỉnh