Trong bài viết này chúng tôi chỉ đề cập đến việc trao đổi kinh nghiệm hoạt động giữa HĐND cấp tỉnh và HĐND cấp huyện. Từ thực tế cho thấy, theo luật dịnh HĐND cấp huyện không phải là cấp dưới của HĐND tỉnh, nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND cấp huyện có vai trò tác động tích cực, hiệu quả đến hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội ở mỗi địa phương nói riêng và của toàn tỉnh nói chung. Ngoài việc chỉ đạo sát sao toàn diện các hoạt động của HĐND, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2021- 2026 và trong từng năm hoạt động, việc tổ chức các hoạt động trao đổi kinh nghiệm luôn được cụ thể trong chương trình, kế hoạch hoạt động của Thường trực HĐND tỉnh, các Ban HĐND tỉnh và Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Lào Cai. Mỗi lần tổ chức hội nghị trao đổi kinh nghiệm là mỗi lần đại biểu HĐND tỉnh, huyện có dịp tập trung để bàn bạc, trao đổi, thảo luận chuyên sâu vào các chuyên đề cụ thể thuộc phạm vi, chức trách, nhiệm vụ, trong đó tập trung vào những hoạt động còn hạn chế, còn vướng mắc hoặc chưa được thống nhất. Đây cũng là dịp để Thường trực HĐND cấp tỉnh và Thường trực HĐND cấp huyện chia sẻ những khó khăn, vướng mắc, rút ra những cách làm hay, những cách làm mới, từ đó đề ra các giải pháp để tổ chức thực hiện góp phần phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh trên địa bàn tỉnh.

Quang cảnh hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động của HĐND hai cấp tỉnh, huyện tại thị xã Sa Pa

    Từ đầu nhiệm kỳ 2021- 2026 đến nay, nhất là sau dịch bệnh covid 19 chấm dứt, trở lại về trạng thái bình thường, cùng với các hoạt động khác, Thường trực HĐND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo tổ chức được 03 Hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động của HĐND cấp tỉnh với HĐND cấp huyện, cụ thể. Hội nghị thứ nhất với chủ đề: “Kinh nghiệm, giải pháp nâng cao chất lượng công tác giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri; giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”, được tổ chức vào ngày 18/3/2022 tại thị xã Sa Pa, hội nghị đã được nghe các tham luận, thảo luận của thường trực HĐND các huyện, thị xã, thành phố, các Ban của HĐND tỉnh, tập trung làm rõ hơn một số đổi mới về phương pháp tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri trong hoạt động TXCT, đảm bảo đầy đủ thông tin nhưng không trùng lặp và đúng thẩm quyền; mối quan hệ giữa hoạt động giám sát, thẩm tra các ý kiến trả lời của UBND và các cơ quan, đơn vị liên quan, việc tiếp thu giải quyết của các cơ quan chức năng; Sau mỗi cuộc TXCT, thường trực HĐND tỉnh tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi UBND cùng cấp và các cơ quan, đơn vị xem xét trả lời, giải quyết theo quy định, đồng thời phân công các ban HĐND, các tổ đại biểu HĐND tổ chức giám sát, thẩm tra để tổng hợp báo cáo trình HĐND tại kỳ họp thường lệ; công tác tiếp nhận, xử lý, tổng hợp theo dõi, đôn đốc giám sát trả lời đơn, thư, khiếu nại tố cáo (KNTC) của công dân; bài học kinh nghiệm trong việc giám sát kiến nghị của cử tri và việc giải quyết đơn, thư KNTC của công dân....các ý kiến tham luận đều nhấn mạnh các ban HĐND, các tổ đại biểu HĐND cần tiếp tục phát huy vai trò, nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong việc theo dõi, đôn đốc, thẩm tra, giám sát việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri; cần phối hợp chặt chẽ với Uỷ ban MTTQ Việt Nam các cấp trong TXCT, giải quyết các kiến nghị của cử tri. Thường trực HĐND phối hợp chặt chẽ với UBND cùng cấp; các tổ đại biểu HĐND phối hợp chặt chẽ với UBND các địa phương nơi ứng cử trong việc chuyển, phân công, đôn đốc, giao thời gian hoàn thành đối với các cơ quan có thẩm quyền giải quyết đơn, thư KNTC của công dân. Hội nghị thứ 2 với chủ đề “Kinh nghiệm, giải pháp nâng cao chất lượng công tác thẩm tra của các Ban HĐND đối với báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình tại kỳ họp HĐND” được tổ chức tại huyện Bảo Yên vào ngày 13/9/2022, đây là hoạt động rất quan trọng bảo đảm cho nghị quyết của HĐND được ban hành sát, đúng, phù hợp; là cơ sở để đại biểu thảo luận, xem xét, quyết định thông qua nghị quyết; ngoài ra thẩm tra còn là cơ sở để Thường trực HĐND xem xét cho ý kiến đối với những nội dung phát sinh giữa hai kỳ họp. Theo đánh giá của Thường trực HĐND tỉnh các báo cáo thẩm tra của ban HĐND thời gian qua cơ bản đảm bảo tiến độ và chất lượng, là những ý kiến quan trọng giúp Thường trực HĐND và các đại biểu HĐND thảo luận và quyết nghị các nội dung theo thẩm quyền của HĐND tỉnh. Tuy nhiên, trong quá trình thẩm tra vẫn còn có một số khó khăn, tồn tại, để khắc phục, do vậy các đại biểu đã thảo luận và làm rõ về công tác thẩm tra, phương pháp tổ chức thẩm tra của các ban HĐND; bảo đảm tính chủ động của Thường trực HĐND, các ban HĐND từ khâu xây dựng chương trình giám sát, phân công thẩm tra; quy trình tổ chức thẩm tra các nội dung trình kỳ họp, trong thời gian giữa hai kỳ họp, cùng những khó khăn, vướng mắc và giải pháp khắc phục; phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong thẩm tra, cung cấp tài liệu, thông tin theo yêu cầu của ban HĐND để thẩm tra; công tác đào tạo, bồi dưỡng các thành viên, chuyên viên HĐND cấp huyện. Công tác tự nghiên cứu nâng cao chất lượng đáp ứng chuyên môn, yêu cầu của việc thẩm tra, giám sát; các ban HĐND tiếp tục nâng cao năng lực hoạt động thực tế, tăng cường giám sát để nắm thông tin phục vụ công tác thẩm tra; những bài học kinh nghiệm trong công tác thẩm tra của các ban HĐND đối với các nội dung trình kỳ họp HĐND... Hội nghị thứ 2 với chủ đề “Kinh nghiệm, giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND các cấp tỉnh Lào Cai, nhiệm kỳ 2021 - 2026” được tổ chức tại huyện Văn Bàn vào ngày 17/3/2023. Các ý kiến thảo luận tại hội nghị đã thể hiện tinh thần trách nhiệm, tâm huyết của các đại biểu, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND 2 cấp, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ. Các đại biểu đã nhận thức rõ trách nhiệm, nghĩa vụ với cử tri, người đại diện cho cử tri, chủ động trong chương trình hoạt động của mình theo từng năm và nhiệm kỳ theo đúng những gì đã hứa. Mỗi đại biểu phải tự có ý thức nghiên cứu, học tập để chủ động trong tiếp nhận thông tin của cử tri, biết cách sàng lọc, truyền tải, trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri.

Có thể nói, việc tổ chức các Hội nghị trao đổi kinh nghiệm giữa HĐND cấp tỉnh và HĐND cấp huyện là hoạt động cần thiết nằm trong chuỗi hoạt động của HĐND tỉnh Lào Cai, đã góp phần tích cực giúp HĐND cấp huyện nâng cao chất lượng các hoạt động theo chức năng, thẩm quyền. Về phía HĐND tỉnh cũng kịp thời nắm bắt nhiều vấn đề của thực tiễn để đưa vào chương trình, kế hoạch công tác toàn khóa và từng năm, góp phần nâng cao vai trò cơ quan dân cử trong hệ thống chính trị ở địa phương. Đặc biệt là những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức hoạt động của HĐND được Thường trực HĐND cấp huyện phản ánh đều được Thường trực HĐND tỉnh trao đổi, hướng dẫn trực tiếp tại hội nghị; một số được Thường trực HĐND tỉnh tiếp thu và giao cho các Ban của HĐND tỉnh tham mưu để tháo gỡ khó khăn cho cơ sở.

Ngô Hữu Tường