Qua giám sát cho thấy, việc tổ chức giáo dục hòa nhập cho học sinh người khuyết tật trên địa bàn tỉnh đã mang lại hiệu quả tích cực; môi trường giáo dục hòa nhập, thân thiện, người khuyết tật được tôn trọng, hỗ trợ, hợp tác và được tham gia bình đẳng trong mọi hoạt động giáo dục. Việc trẻ khuyết tật học tập trong lớp hòa nhập với trẻ bình thường giúp cho trẻ hiểu đúng về năng lực của mình, từ đó có thể tìm được cách phát huy bản thân và tự phát triển. Việc tham gia của học sinh khuyết tật trong các lớp hoà nhập không làm giảm chất lượng học tập của học sinh bình thường mà đã tạo điều kiện cho học sinh học lẫn nhau. Mặt khác, học sinh học được cách quan tâm, chia sẻ đến người khác và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm cần thiết trong cuộc sống. Triển khai hiệu quả các chính sách đối với người khuyết tật đã giúp học sinh hòa nhập có điều kiện để học hòa nhập tốt hơn, giảm bớt khó khăn trong cuộc sống; như chúng ta đã biết, giáo dục hòa nhập là phương thức giáo dục chủ yếu đối với người khuyết tật, giáo dục bán hòa nhập và giáo dục chuyên biệt được thực hiện trong trường hợp chưa đủ điều kiện để người khuyết tật học tập theo phương thức giáo dục hòa nhập. Người khuyết tật, cha, mẹ hoặc người giám hộ người khuyết tật lựa chọn phương thức giáo dục phù hợp với sự phát triển của cá nhân người khuyết tật; tạo điều kiện và cơ hội thuận lợi để người khuyết tật được học tập và phát triển theo khả năng của cá nhân. tại tỉnh Lào Cai, tính đến 30/9/2022 có 370 trường, 1.090 lớp, 1.351 học sinh và 2.906 giáo viên dạy lớp có trẻ khuyết tật hòa nhập. Trong đó mầm non có 56 trường, 96 lớp, 100 học sinh và 177 giáo viên; tiểu học có 172 trường, 562 lớp, 664 học sinh và 878 giáo viên; trung học cơ sở có 131 trường, 405 lớp, 522 học sinh và 1.603 giáo viên; trung học cơ sở và trung học phổ thông có 11 trường, 27 lớp, 29 học sinh và 248 giáo viên. Năm học 2021-2022 tổng số học sinh được hưởng chế độ chính sách là 866/1351 em với tổng kinh phí hỗ trợ là 8.594.865.000đ và số giáo viên dạy lớp khuyết tật hòa nhập được hưởng hỗ trợ là 2.750/2.906 người.

Bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số khó khăn, tồn tại, hạn chế đó là: Công tác chỉ đạo tuyên truyền, triển khai thực hiện Luật Người khuyết tật ở một số địa phương cấp xã chưa kịp thời, thiếu kiểm tra, giám sát, vẫn còn tình trạng phân biệt đối xử với người khuyết tật. Một số công trình công cộng, công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội, trường học chưa tuân thủ hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xây dựng để bảo đảm người khuyết tật tiếp cận, chưa phù hợp với đặc điểm, nhu cầu sử dụng đối với người khuyết tật. Nhận thức của cộng đồng về giáo dục khuyết tật còn hạn chế; điều kiện gia đình, nhà trường còn khó khăn nên việc cho con, em là học sinh khuyết tật học tập theo phương thức giáo dục hòa nhập, vẫn còn học sinh khuyết tật chưa đến trường, chưa được tiếp cận hoặc tiếp cận chưa đầy đủ các chính sách ưu đãi của Nhà nước về y tế, giáo dục, dạy nghề, việc làm. Đặc biệt, cơ cấu tổ chức hoạt động của Hội đồng xác định mức độ khuyết tật ở cấp xã còn bất cập, hầu hết các thành viên đều không có chuyên môn về y khoa, không được tập huấn hướng dẫn cách đánh giá, xác định mức độ khuyết tật nên trong quá trình xét duyệt cho các đối tượng chủ yếu mang tính chủ quan, cảm tính. Việc xác định mức độ khuyết tật được thực hiện bằng phương pháp quan sát trực tiếp người khuyết tật, thông qua thực hiện hoạt động đơn giản phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày, sử dụng bộ câu hỏi theo các tiêu chí về y tế, xã hội và một số phương pháp đơn giản khác để kết luận mức độ khuyết tật đối với người khuyết tật nên khó khăn cho công tác xác định dạng khuyết tật và mức độ khuyết tật. Hầu hết các trường học chưa bảo đảm điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cho học sinh khuyết tật tham gia giáo dục hòa nhập, chưa có bộ sách giáo khoa, bộ đồ dùng dạy học đặc thù nên ảnh hưởng đến việc dạy, học và đánh giá năng lực, kiến thức học sinh. Các trường học chưa được cung cấp các thiết bị hỗ trợ đặc thù, học liệu, công cụ xác định mức độ phát triển cá nhân của người khuyết tật để tổ chức các hoạt động nhằm phát triển khả năng của người khuyết tật; đặc biệt hiện nay  thực hiện chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, do đó học sinh khuyết tật thiếu học liệu, sách giáo khoa... Cán bộ quản lý, giáo viên tham gia dạy học sinh khuyết tật chưa được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn về giáo dục hòa nhập đối với học sinh khuyết tật; chưa có giáo viên chuyên biệt được đào tạo nghiệp vụ dạy học sinh khuyết tật. Nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tham gia giáo dục người khuyết tật, nhân viên hỗ trợ giáo dục người khuyết tật chưa được hưởng phụ cấp, chế độ kịp thời.

Để việc thực hiện chính sách pháp luật về giáo dục đối với người khuyết tật và cán bộ giáo viên hỗ trợ người khuyết tật hiệu quả, Đoàn giám sát của Ban Văn hóa Xã hội HĐND tỉnh đề nghị thời gian tới các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và các Đại biểu HĐND tiếp tục tổ chức giám sát để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, thực hiện; đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương rà soát đề nghị sửa đổi, bổ sung chế độ, chính sách về giáo dục, y tế, dạy nghề, tạo việc làm, trong đó tiếp tục nghiên cứu đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành chính sách đặc thù đối với người khuyết tật và cán bộ giáo viên hỗ trợ người khuyết tật; các điều kiện để dạy học giáo dục hòa nhập cho người khuyết tật trong khi tỉnh chưa thành lập trường dành cho người khuyết tật hoặc Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật; xem xét cân đối nguồn lực phù hợp để thực hiện chính sách người khuyết tật, đẩy nhanh tiến độ thực hiện lộ trình tiếp cận các công trình xây dựng cho người khuyết tật theo quy định của Luật Người khuyết tật; trong phạm vi trách nhiệm, thẩm quyền có thể xem xét miễn, giảm một số dịch vụ cho người khuyết tật; tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về Người khuyết tật. Đồng thời, chỉ đạo ngành giáo dục chủ trì phối hợp với các sở ngành, địa phương nghiên cứu thực hiện đầy đủ các cơ chế chính sách đối với người khuyết tật và cán bộ giáo viên hỗ trợ người khuyết tật theo đúng quy định.

 Lưu Thị Hiên

Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh