Nội dung của Chương III trong Dự thảo Nghị quyết liên quan đến chính sách hỗ trợ doanh nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghệ cao và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo - trong việc tiếp cận đất đai, đây là một điểm nghẽn lớn trong chiến lược phát triển khu vực kinh tế tư nhân, và việc tháo gỡ phải được đặt trong một tư duy thể chế mới. Đại biểu, nhấn mạnh sự cần thiết của việc thiết lập một chiến lược sử dụng đất đồng bộ - minh bạch - bền vững, phù hợp với quy định của Luật Đất đai (sửa đổi) và gắn với chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Việc hỗ trợ cần dựa trên ba nguyên tắc cốt lõi: đồng bộ với quy hoạch; công khai thông tin đất đai và phân định rõ giữa hỗ trợ có điều kiện và ưu đãi đặc biệt, tránh bị lợi dụng chính sách - nhất là trong xác lập giá thuê đất, định giá tài sản công. Đại biểu khẳng định “Chính sách hỗ trợ đất đai cần được nhìn nhận không chỉ là một biện pháp kỹ thuật, mà là một cấu phần thể chế quan trọng trong quản lý tài nguyên công hiệu quả và minh bạch”.

Đại biểu Lê Thu Hà phát biểu

Đại biểu đánh giá cao việc giao quyền chủ động cho địa phương trong xác định tiêu chí, danh mục và mức hỗ trợ nhưng cảnh báo nếu thiếu công cụ số hóa đồng bộ thì “địa phương quyết” dễ dẫn đến tình trạng “mỗi nơi một kiểu”. Đại biểu đề xuất gồm: Cần thiết lập nền tảng số dùng chung giữa các ngành; phân định rõ vai trò Trung ương trong việc xây dựng chuẩn dữ liệu và tiêu chí pháp lý; và làm rõ tính thể nghiệm của các cơ chế trong Nghị quyết để làm cơ sở cho việc sửa đổi các luật chuyên ngành thời gian tới.

Đối với doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, Theo đại biểu, chính sách hỗ trợ cần thay đổi tư duy: “Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo không chỉ là đối tượng hỗ trợ, mà phải là đối tượng chiến lược”. Đại biểu đánh giá cao quy định giảm tối thiểu 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu, nhưng nhấn mạnh đây mới chỉ là bước khởi đầu. Điều cần hơn là kiến tạo hạ tầng phù hợp, bao gồm: Tích hợp tiêu chuẩn thiết kế hạ tầng công nghiệp phù hợp với doanh nghiệp nhỏ, sáng tạo; khuyến khích mô hình hợp tác công - tư trong phát triển mặt bằng sản xuất chuyên biệt; thí điểm “quỹ đất đổi mới sáng tạo” tại các địa phương, với hình thức tiếp cận minh bạch, trực tuyến, không qua cơ chế xin - cho.

Về liên thông hạ tầng số đất đai, đại biểu cho rằng liên thông hạ tầng số đất đai là một đột phá thể chế, không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin, mà còn tạo nền tảng cho giám sát công khai, minh bạch, phòng chống thao túng chính sách. Đại biểu nhấn mạnh: “Chúng ta không thể chuyển từ ‘xin - cho’ sang ‘minh bạch - cạnh tranh’ nếu không có dữ liệu mở, hệ thống số và nền tảng quản trị hiện đại”. Cơ sở dữ liệu đất đai cần được kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác để phục vụ nhiều mục tiêu: từ tra cứu của doanh nghiệp, theo dõi hiệu quả sử dụng đất của chính quyền, cho đến giám sát của Quốc hội, cử tri và báo chí.

Đại biểu đề nghị sau khi Nghị quyết được thông qua, Chính phủ cần chỉ đạo cụ thể và quyết liệt, để chính sách tiếp cận đất đai không chỉ dừng lại ở ưu đãi, mà trở thành một trụ cột thể chế trong chiến lược phát triển doanh nghiệp, gắn kết chặt chẽ giữa Luật Đất đai, Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa và Chiến lược chuyển đổi số quốc gia…

Đào Lê Huy